Chemia wody

1. Dleczego mam za dużo związków azotowych ?
2. Jak obniżyć poziom związków azotowych ?
3. Co to jest twardość wody
4. Czy stosować w filtrze wkład z węgla aktywnego

Dlaczego mam za dużo związków azotowych ?

Jeśli w czasie normalnego funkcjonowania ustabilizowanego już zbiornika podniesie się nagle poziom azotynów (NO₂) lub amoniaku (NH₃) - to znaczy że mogło nastąpić na przykład:

• filtr zapchał się lub przestał działać - być może ktoś z domowników wyłączył go na jakiś czas z powodu hałasu, co spowodowało wyginięcie baktrii;
• w zbiorniku znajduje się martwa ryba, duży ślimak lub gnijące rośliny;
• woda z kranu, którą dolałeś do akwarium była zanieczyszczona (poziom związków azotowych w wodzie wodociągowej wyraźnie podnosi się na wiosnę);
• któryś z domowników nasypał rybom za dużo pokarmu;
• albo może kot nasikał do akwarium (przypadek autentyczny !).

Jeśli natomiast właśnie niedawno nabyłeś testy i stwierdziłeś, że poziom azotynów i amoniaku jest w normie (około 0-0.1 mg/dm³), lecz poziom azotanów jest bardzo wysoki (powyżej 25 mg/dm³) - to może oznaczać, że:

• masz za dużo ryb w zbiorniku,
• za rzadko zmieniasz wodę,
• zbyt obficie karmisz ryby,
• masz zbyt mało wydajny filtr,

Jak obniżyć poziom związków azotowych ?

W każdym z w yżej wymienionych wypadków należy: wymienić część wody, przeczyść filtr i sprawdzić czy działa turbinka, oraz najlepiej zaszczepić bakterie jak przy uruchamianiu zbiornika.

Jeśli poziom związków azotowych znacznie - kilkukrotnie - przewyższa dopuszczalne wielkości musisz:

• natychmiast wymienić około 40% wody w zbiorniku, dodając do wody środka uzdatniającego i od razu odstawić następną porcję wody do odstania,
• przez następnych kilka dni codziennie wymieniać 10-20% objętości zbiornika,
• warto też do filtra włożyć na 7-14 dni wkład antyamoniakowy.

• znaczne zmniejszenie ilości ryb w akwarium lub przełożenie części obsady do innego zbiornika;
• zmniejszenie intensywności dokarmiania ryb;
• wymiana filtra na większy lub zakup dodatkowego - może to oznaczać też instalację denitryfikatora lub filtra glonowego;
• zwiększenie obsady roślinami (jako środek uzupełniający).

Co to jest twardość wody

Twardością wody nazywamy obecność w wodzie rozpuszczonych soli wapnia i magnezu oraz glinu, żelaza, manganu, strontu, baru, cynku i innych pierwiastków występujących w mniejszych stężeniach. Dla uproszczenia oznacza się ją jako sumę wapnia i magnezu, okazując liczbowo również obecność innych soli. Wyróżnia się t. w. węglanową (TwW lub KH - pochodzącą od soli wapnia i magnezu w postaci wodorowęglanów i węglanów) i t. w. niewęglanową (pochodząca od siarczanów, chlorków i krzemianów wapnia, magnezu, żelaza, glinu, manganu, strontu, baru i cynku). Wodorowęglany i węglany wytrącają się podczas gotowania wody w postaci kamienia kotłowego i twardość węglanowa się obniża. Twardość niewęglanowa nie zmienia się przy podgrzewaniu wody i można ją zlikwidować tylko przez specjalne zabiegi. Suma obydwu twardości nazywana jest twardością wody ogólną - TwO lub GH.

Uwaga: w wodach o dużej zawartości związków mineralnych (jez. Tanganika, zwykła woda mineralna, czasami woda z kranu), wykazywana przez popularne testy TwW bywa większa od TwO - co pozornie przeczy powyższemu wzorowi. Nie jest to jednak błąd pomiaru, lecz wynik reakcji zachodzących pomiędzy użytymi odczynnikami, a zawartymi w wodzie solami.

Ponadto, trzeba zauważyć, że termin "twardość węglanowa" jest trochę mylący i większość chemików użyłoby raczej bardziej adekwatnego terminu "alkaliczność" - przeliczenie: 1 mval/dm3 alkaliczmości = 2.8 °n KH.

Czy stosować w filtrze wkład z węgla aktywnego

Jedynie krótko, zawsze świeży i wyłącznie w specjalnych okolicznościach. Węgiel aktywny posiada zdolność adsorbowania na swojej powierzchni wielu związków, wyciągając je z wody. Niestety, są to nie tylko substancje szkodliwe w akwarium, ale również te pożyteczne. Stosowanie go ponad potrzebę może prowadzić do wyjałowienia wody. Ponadto, węgiel ma ograniczone zdolności adsorbcyjne - po pewnym czasie nie pochłania już więcej substancji z wody, ale jeśli w wodzie będzie ich mniej niż (z grubsza biorąc) na powierzchni węgla - będzie już zgromadzone związki uwalniał do wody, co może doprowadzić wręcz do zatrucia ryb. Podobnie będzie się działo, jeśli w akwarium pojawi się substancja o większym powinowactwie chemicznym do węgla od substancji na nim zgromadzonych - wtedy nowa substancja będzie 'rugować' z węgla stare zanieczyszczenia. Z tego samego powodu raz wykorzystany wkład węglowy należy wyrzucać i w razie potrzeby kupować nowy.

Węgiel stosuje się tylko jeśli chcemy oczyścic wodę z niepotrzebnej chemii, zwykle z pozostałych w wodzie leków po kuracji ryb. Należy go pozostawić w filtrze maksymalnie przez ok. 2-3 tygodnie, po czym usunąć.